⚡ Top 5 lỗi khi sử dụng Mosfet 80N70 mà bạn nên tránh

Thứ Tư, 25/06/2025 Nguyễn Thị Tuyết Như (Xinh)

Nội dung bài viết

⚡ Top 5 lỗi khi sử dụng Mosfet 80N70 mà bạn nên tránh

📌 Mục lục

Mở bài – MOSFET chết không báo trước
Giới thiệu nhanh về 80N70
Tại sao MOSFET lại hỏng?
Lỗi 1: Không gắn tản nhiệt hoặc gắn sai cách
Lỗi 2: Dùng sai điện trở gate – chết do điều khiển
Lỗi 3: Không bảo vệ chống xung ngược – MOSFET “banh xác”
Lỗi 4: Dùng sai tần số mạch – MOSFET quá tải chuyển mạch
Lỗi 5: Sử dụng quá dòng – nhìn thông số nhưng không tính thực tế
Tổng hợp nhanh 5 lỗi
Một lỗi “thường giấu mặt”: hàng giả
Khi nào bạn nên thay 80N70 bằng loại khác?
Lời khuyên từ thực tế sửa chữa
Kết luận + CTA

1. Mở bài – MOSFET chết không báo trước

Bạn từng thay con 80N70 mới toanh vào mạch kích điện, cắm điện vào… thấy sáng đèn, rồi bỗng nghe “bụp”! Linh kiện bốc khói, mùi khét lan ra như… mùi tiền vừa bay đi.

MOSFET – nhất là 80N70 – thường được anh em kỹ thuật tin dùng vì giá rẻ, hiệu năng tốt. Nhưng rẻ không có nghĩa là dễ tính. Nếu bạn xài sai cách, thì dù là linh kiện tốt đến mấy… cũng “ra đi không lời từ biệt”.

2. Giới thiệu nhanh về 80N70

MOSFET 80N70 có dòng chịu tải lớn (80A), điện áp chịu đựng 70V, Rds(on) thấp – rất phù hợp cho mạch nguồn xung, inverter nhỏ, mạch hàn mini, v.v.

Ưu điểm:

Giá rẻ (~3.000–4.000đ/con)
Dễ tìm, dễ thay
Đóng cắt nhanh, ổn định

Nhưng để phát huy hết sức mạnh của nó – bạn cần hiểu cách dùng đúng.

3. Tại sao MOSFET lại hỏng?

Các lý do phổ biến khiến MOSFET cháy:

Không tản nhiệt → quá nhiệt → đứt kết nối bên trong
Dẫn điều khiển sai → MOSFET hoạt động không triệt để → nóng lên
Dòng quá tải → dẫn đến đánh thủng kênh dẫn
Xung ngược → phá hủy lớp oxit bảo vệ

Điểm chung: con linh kiện không có lỗi – người dùng có lỗi.

4. Lỗi 1: Không gắn tản nhiệt hoặc gắn sai cách

❌ Sai lầm phổ biến:

Gắn MOSFET trực tiếp vào PCB, không có keo tản nhiệt.
Gắn tản nhưng không cách điện, gây chạm vỏ.

✅ Giải pháp:

Dùng mica cách điện kèm keo tản nhiệt.
Gắn vào nhôm tản nhiệt có quạt nếu chạy liên tục >5A.
Kiểm tra tiếp xúc vỏ – không để chân drain chạm mass nếu không có cách ly.

“Tản nhiệt không phải để cho vui, mà là để linh kiện sống lâu.”

5. Lỗi 2: Dùng sai điện trở gate – chết do điều khiển

❌ Dấu hiệu:

MOSFET không đóng hoàn toàn → nóng → chết từ từ.
Đôi khi bật không nổi tải → MOSFET chết trong im lặng.

✅ Giải pháp:

Dùng điện trở gate (Rgs, Rg) giá trị khoảng 10–100Ω.
Tránh nối gate trực tiếp vào vi điều khiển – nên qua buffer hoặc opto.
Dùng tụ decoupling 100nF gần chân gate.

6. Lỗi 3: Không bảo vệ chống xung ngược – MOSFET “banh xác”

❌ Hiện tượng:

MOSFET chết sau khi đóng/ngắt tải cảm (motor, relay...).
Nổ bụp, thậm chí cháy cả PCB.

✅ Giải pháp:

Gắn diode chống ngược (flyback diode) nếu tải cảm ứng.
Dùng TVS diode hoặc RC snubber kẹp chân drain – source.
Lắp đúng chiều và đúng vị trí – càng gần MOSFET càng tốt.

7. Lỗi 4: Dùng sai tần số mạch – MOSFET quá tải chuyển mạch

❌ Hậu quả:

Mạch hoạt động chập chờn, MOSFET nóng bất thường.
Tần số cao → MOSFET không đủ thời gian chuyển trạng thái → sinh nhiệt.

✅ Cách phòng:

Kiểm tra tần số xung PWM (dùng oscilloscope).
80N70 phù hợp với tần số <30kHz.
Nếu dùng trên 40kHz → cân nhắc IRF3205 hoặc loại tốc độ cao hơn.

8. Lỗi 5: Sử dụng quá dòng – nhìn thông số nhưng không tính thực tế

❌ Nhầm lẫn:

Nhìn thông số “80A” → dùng cho mạch tải 10A mà không cần tản nhiệt.
MOSFET nổ khi tải tăng bất ngờ.

✅ Kinh nghiệm:

Dòng thực tế an toàn chỉ nên ~30–40% thông số lý thuyết.
Ví dụ: 80N70 → nên chạy ở mức ~25A hoặc thấp hơn.
Luôn tính dư tải và gắn bảo vệ dòng (fuse, shunt…)

9. Tổng hợp nhanh 5 lỗi

Lỗi	Hậu quả	Cách khắc phục
Không tản nhiệt	Quá nhiệt, cháy linh kiện	Dùng mica, keo, nhôm tản, quạt
Sai trở gate	MOSFET nóng, chết âm thầm	Gắn Rg 10–100Ω + tụ lọc
Không chống xung	Nổ, cháy ngay khi đóng tải	Diode snubber, TVS, RC Clamp
Tần số sai	Nóng bất thường, tốn điện	Giới hạn <30kHz hoặc thay loại
Quá dòng	MOSFET hỏng bất ngờ	Tính dư tải, thêm fuse bảo vệ

10. Một lỗi “thư ờng giấu mặt”: hàng giả

MOSFET giả thường nhẹ hơn, vỏ mỏng, dễ nóng.
Dùng trong vài phút đã hỏng, dù đúng mạch.

✅ Cách phát hiện:

So khối lượng (hàng giả nhẹ hơn 20–30%).
Kiểm tra mã sản xuất, in ấn sắc nét.
Dùng đồng hồ vạn năng kiểm tra tụ điện cổng gate – hàng thật có độ trễ nhất định khi xả.

11. Khi nào bạn nên thay 80N70 bằng loại khác?

Khi mạch yêu cầu dòng liên tục >10A
Khi tần số chuyển mạch >40kHz
Khi không gian hạn chế – không thể gắn tản nhiệt lớn
Khi cần độ ổn định cao, sử dụng trong thiết bị công nghiệp

Gợi ý thay thế:

IRF3205: tải khỏe, bền
STP75NF75: tần số cao
FQP50N06: rẻ, phổ thông

12. Lời khuyên từ thực tế sửa chữa

“Tôi từng cháy 3 con MOSFET liên tục trong cùng 1 mạch – tưởng lỗi hàng. Hóa ra chỉ vì… gắn thiếu con diode snubber.” – Một anh thợ lâu năm chia sẻ.

MOSFET không có trí tuệ nhân tạo – nhưng nó "phản ứng" đúng mọi lỗi bạn tạo ra.
Muốn linh kiện sống lâu – bạn phải chăm sóc nó như người bạn kỹ tính.

13. Kết luận + CTA

Tóm lại:
80N70 là linh kiện tốt, rẻ, khỏe – nhưng không dễ tính. Biết cách dùng đúng, bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền và thời gian.
MOSFET không hỏng ngẫu nhiên – nó chỉ đang phản ánh sai lầm của người lắp.

✅ Hành động tiếp theo

📘 Đọc tiếp:
👉 “IRF3205 Datasheet – Tất cả thông số quan trọng giải thích dễ hiểu” – bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ một trong những MOSFET “đáng tiền” nhất hiện nay.

🔎 Cần mua linh kiện?
👉 Truy cập LINH KIỆN QUỲNH DIỄN để chọn MOSFET chất lượng và đúng nhu cầu kỹ thuật!