Lựa chọn giấy cách điện theo thiết bị – Gợi ý chuẩn cho thợ và kỹ sư

Giấy cách điện – nghe tưởng đơn giản, nhưng khi đứng trước hàng chục loại như DMD, NMN, fishpaper, Nomex, mica tape… thì ngay cả thợ có kinh nghiệm cũng có lúc phải bối rối.

Chọn đúng loại giấy cho từng thiết bị không chỉ giúp máy chạy ổn định, ít hỏng vặt, mà còn giúp giảm thiểu rủi ro chập điện, cháy nổ, mất an toàn.

Bài viết này sẽ giúp bạn chọn loại giấy phù hợp nhất cho từng nhóm thiết bị: từ mô tơ, máy biến áp, tụ điện, đến máy công nghiệp, DIY, và tủ điện.

Nhóm 1: Mô tơ điện – dân dụng và công nghiệp

Mô tơ nhỏ (quạt điện, máy may, máy bơm gia đình)

• Loại giấy nên dùng: DMD 0.13mm – 0.18mm
   

• Vị trí áp dụng:
   

  • Cách lớp cuộn dây: DMD
     

  • Lót khe stator: fishpaper mỏng
     

  • Bo đầu dây: fishpaper 0.3 – 0.5mm
     

• Lưu ý: Dùng thêm dây bố hoặc chỉ chịu nhiệt cố định đầu cuộn.
   

Mô tơ trung bình (1 – 5HP, máy ép, máy khoan)

• Loại giấy nên dùng: NMN 0.2 – 0.25mm + fishpaper
   

• Ưu điểm: Chịu nhiệt tốt hơn DMD, không bong lớp khi nóng lâu.
   

• Kết hợp nên có: fishpaper bo đầu dây, mica tape nếu máy rung nhiều.
   

Mô tơ công suất lớn (trên 5HP, chạy 24/24)

• Loại giấy nên dùng: NMN 0.3mm, Nomex, mica tape
   

• Tình huống cần chú ý:
   

  • Dùng mica tape nếu mô tơ chạy gần nhiệt cao.
     

  • Nomex phù hợp mô tơ máy ép nhựa, máy ép gạch.
     

Nhóm 2: Máy biến áp – dầu và khô

Biến áp dầu (loại truyền thống)

• Loại giấy nên dùng: Giấy dầu kraft, giấy crepe
   

• Đặc điểm: Ngâm trong dầu nên phải chịu dầu tốt, không bị rã.
   

• Lưu ý: Bảo quản kỹ, giấy dễ mốc nếu không đóng kín.
   

Biến áp khô (biến áp dân dụng, tủ điều khiển)

• Loại giấy nên dùng: NMN, Nomex, mica paper
   

• Gợi ý kết hợp:
   

  • Cuốn lớp: NMN
     

  • Cách lớp / bo ngoài: Nomex
     

  • Tăng chịu nhiệt: mica tape quấn ngoài cùng
     

📌 Gợi ý: Nếu làm biến áp xuất khẩu hoặc theo tiêu chuẩn châu Âu, nên chọn giấy có chứng nhận UL hoặc IEC.

Nhóm 3: Tụ điện, nguồn tổ ong, thiết bị điện tử

• Loại giấy nên dùng: Fishpaper, mica mỏng, DMD mỏng
   

• Ứng dụng:
   

  • Lót đáy mạch: fishpaper hoặc mica trong
     

  • Cách ly chân tụ: fishpaper 0.5mm
     

  • Bọc lõi từ (biến áp): DMD 0.13mm
     

🔧 Thợ DIY nên có sẵn vài tấm fishpaper A4 – dễ cắt, dễ lót, tiết kiệm.

Nhóm 4: Tủ điện, tủ biến tần, UPS

• Loại giấy nên dùng: Mica tape, fishpaper dày
   

• Vị trí áp dụng:
   

  • Lót thanh cái, lót khối tụ, chân cầu dao: fishpaper 0.5 – 0.8mm
     

  • Cách ly giữa mạch lực – điều khiển: mica hoặc fishpaper ép
     

  • Bo viền chống tia lửa điện: mica tape
     

⚠️ Cẩn thận khi dùng giấy thường như carton – dễ cháy, mất an toàn.

Nhóm 5: Máy công nghiệp đặc biệt – máy hàn, máy CNC

• Loại giấy nên dùng: Mica tape, Nomex, NMN cao cấp
   

• Vì sao: Những máy này hoạt động với nhiệt độ, điện áp, dòng điện rất lớn, yêu cầu vật liệu chịu nhiệt – chịu va đập – không dẫn điện tuyệt đối.
   

• Ví dụ điển hình:
   

  • Máy hàn: mica tape quanh cuộn sơ cấp
     

  • Máy CNC: NMN 0.3mm lót stator, fishpaper chống rung

Bảng tổng hợp: Chọn giấy theo thiết bị

Thiết bị	Loại giấy gợi ý	Vị trí sử dụng
Quạt điện, máy bơm dân dụng	DMD 0.13 – 0.18mm	Cuộn dây, lót khe
Mô tơ công nghiệp 3 – 10HP	NMN + fishpaper	Cách lớp, đầu dây
Biến áp dầu	Giấy dầu, crepe	Cuốn lớp, cách lớp, bo đầu
Biến áp khô	NMN, Nomex, mica	Lớp chính, lớp ngoài, chống cháy
Tụ điện, UPS	Fishpaper, mica mỏng	Lót tụ, lót đế, ngăn tia lửa
Tủ điện	Fishpaper dày, mica tape	Lót khối lực, thanh cái
Máy CNC, máy hàn	NMN cao cấp, mica tape	Lót stator, bọc sơ cấp

Kết luận: Chọn đúng giấy – làm nhẹ đầu

Việc lựa chọn giấy cách điện đúng chuẩn theo từng loại thiết bị giúp:

✅ Thiết bị chạy bền hơn, an toàn hơn
✅ Giảm nguy cơ chập cháy, rò điện
✅ Thợ nhàn hơn, ít phải sửa lại, tăng uy tín
✅ Tiết kiệm thời gian và chi phí vật tư

Chia sẻ thật từ người làm nghề

Mỗi khi nhận máy mới, tôi luôn hỏi trước máy dùng để làm gì, chạy liên tục hay ngắt quãng, công suất bao nhiêu… rồi mới chọn giấy phù hợp. Làm vậy không chỉ đúng kỹ thuật mà còn bảo vệ mình và thiết bị khỏi rủi ro.

Nếu bạn đang làm thiết bị cụ thể và chưa biết chọn giấy loại nào cho hợp – nhắn mình nhé. Mình có thể gợi ý combo theo nhu cầu, gửi mẫu nếu cần.