Diode là gì? Phân biệt 6 loại diode bạn cần biết trước khi hàn mạch

Thứ Tư, 14/05/2025 Huỳnh Chí Diễn

Nội dung bài viết

📚 Diode là gì? Phân biệt 6 loại diode bạn cần biết trước khi hàn mạch

Mở bài: Một linh kiện nhỏ, vai trò to

Trong thế giới điện tử, có những linh kiện nhỏ xíu nhưng cực kỳ quan trọng – và diode là một trong số đó. Bạn thấy nó ở mạch nguồn, mạch bảo vệ, lọc xung, chỉnh lưu, thậm chí trong mạch điều khiển công suất cao.

Nhưng không phải ai cũng phân biệt được các loại diode khác nhau. Nhầm lẫn giữa diode thường và zener, hay schottky với diode xung có thể dẫn đến:

Mạch không hoạt động
Nóng – cháy linh kiện
Giảm tuổi thọ mạch điện

Bài viết này sẽ giúp bạn:

Hiểu diode là gì, hoạt động ra sao
Phân biệt 6 loại diode phổ biến nhất
Biết ứng dụng thực tế của từng loại

1. Diode là gì?

Diode là một linh kiện bán dẫn chỉ cho phép dòng điện chạy theo một chiều, từ cực dương (Anode) sang cực âm (Cathode).

⚙️ Nguyên lý:

Khi Anode > Cathode (phân cực thuận) → Diode dẫn dòng
Khi Anode < Cathode (phân cực ngược) → Diode không dẫn

📌 Mỗi diode đều có giới hạn điện áp, dòng điện riêng. Nếu vượt quá, diode sẽ hỏng – chập mạch hoặc đứt mạch.

Từ khoá: diode là gì, nguyên lý diode

2. Cấu tạo – nhận biết cơ bản

Diode dạng ống (thường): có vạch trắng tại chân Cathode
Diode cầu: hình vuông, có 4 chân và ký hiệu ~, +, –
Diode SMD: nhỏ, có in mã riêng – cần bảng tra hoặc kinh nghiệm

3. 6 loại diode phổ biến – phân biệt dễ hiểu

1️⃣ Diode thường (Diode chỉnh lưu)

Ký hiệu: 1N4007, 1N5408…
Dùng để chỉnh lưu dòng AC thành DC
Có thể chịu điện áp cao (100V – 1000V), dòng vài ampere

📌 Ứng dụng: mạch nguồn, bảo vệ chống ngược, lọc dòng DC

2️⃣ Diode zener

Ký hiệu: 1N4728, BZX55, 1N5242…
Dẫn dòng khi phân cực ngược và đạt ngưỡng điện áp zener
Dùng để ổn áp, bảo vệ quá áp

📌 Ứng dụng: mạch nguồn ổn định, mạch bảo vệ input MCU

3️⃣ Diode schottky

Ký hiệu: 1N5819, SS14, MBR1045
Ưu điểm: điện áp ngưỡng thấp (~0.2V – 0.4V), tốc độ đóng ngắt rất nhanh
Dòng cao, tổn hao thấp

📌 Ứng dụng: mạch nguồn xung, mạch công suất, mạch sạc pin

4️⃣ Diode xung (Fast Recovery Diode)

Ký hiệu: UF4007, HER108, FR107
Khả năng phục hồi rất nhanh sau khi ngắt dòng

📌 Ứng dụng: mạch xung, mạch hàn, mạch điều khiển biến áp cao tần

5️⃣ Diode cầu (Bridge Diode)

Dạng tích hợp 4 diode chỉnh lưu
Chỉ cần 1 linh kiện là chỉnh lưu toàn sóng

📌 Ứng dụng: mạch nguồn AC → DC

6️⃣ Diode tách sóng (Detector Diode)

Cực kỳ nhạy, thường dùng trong mạch sóng RF
Dẫn dòng nhỏ, phản ứng nhanh

📌 Ứng dụng: mạch thu radio, cảm biến RF, mạch đo tín hiệu yếu

Từ khoá: phân biệt các loại diode, diode chỉnh lưu, zener, schottky, xung

4. Bảng tóm tắt so sánh 6 loại diode

Loại Diode	Ký hiệu phổ biến	Tính năng chính	Ứng dụng
Diode thường	1N4007, 1N5408	Chỉnh lưu cơ bản	Mạch nguồn đơn giản
Diode zener	BZX55, 1N4728	Ổn áp, bảo vệ quá áp	Mạch nguồn ổn định
Schottky	SS14, 1N5819	Dẫn nhanh, tổn hao thấp	Mạch xung, mạch sạc, công suất
Diode xung	UF4007, FR107	Phục hồi nhanh	Nguồn xung, mạch cao tần
Diode cầu	W10, MB6S	Chỉnh lưu toàn sóng	Mạch nguồn AC
Diode tách sóng	OA91, 1N34	Dẫn dòng rất nhỏ	Mạch radio, thu RF

5. Làm sao chọn đúng diode cho mạch?

📌 Bước 1: Xác định dòng và điện áp

Tải chạy 12V, 1A? → diode phải chịu ít nhất 20V, 1.5A

📌 Bước 2: Xác định loại dòng điện

Nếu AC → DC → cần diode chỉnh lưu hoặc diode cầu
Nếu mạch xung → cần diode schottky hoặc diode xung

📌 Bước 3: Cần ổn áp? → dùng diode zener

6. Sai lầm thường gặp khi dùng sai diode

❌ Dùng diode thường cho mạch xung → nóng, sập mạch

❌ Nhầm zener với diode thường → mạch mất ổn định

❌ Dùng schottky mà không để ý điện áp thấp → dẫn ngược sớm

❌ Dùng diode cầu sai cực → mất nguồn, cháy IC

7. Mẹo kiểm tra diode còn tốt hay không

Dùng đồng hồ số – thang diode

Que đỏ vào Anode, đen vào Cathode → đo được khoảng 0.6V
Đảo chiều que → không dẫn
Nếu cả hai chiều đều dẫn hoặc đều không → diode hỏng

📌 Với zener: chỉ dẫn chiều ngược nếu vượt điện áp zener (khó kiểm tra bằng đồng hồ thường)

8. Tổng kết: Diode nhỏ nhưng không thể xem nhẹ

📌 Hiểu diode là gì và các loại diode phổ biến là kiến thức nền tảng
📌 Chọn sai loại → lỗi mạch, giảm tuổi thọ linh kiện
📌 Chọn đúng → tăng hiệu suất, bảo vệ tải, tiết kiệm thời gian sửa chữa