Diode cầu là gì? Cách lắp, cách kiểm tra và các lỗi thường gặp

Thứ Bảy, 17/05/2025 Huỳnh Chí Diễn

Nội dung bài viết

🧩 Diode cầu là gì? Cách lắp, cách kiểm tra và các lỗi thường gặp

1. Diode cầu là gì?

Diode cầu, hay còn gọi là cầu chỉnh lưu (bridge rectifier), là một mạch gồm 4 diode được kết nối theo cấu hình cầu. Mục đích của nó là chuyển đổi dòng điện xoay chiều (AC) thành dòng điện một chiều (DC).BYJU'S

🔄 Nguyên lý hoạt động:

Trong nửa chu kỳ dương của AC, hai diode dẫn dòng, cho phép dòng điện đi qua tải theo một hướng.
Trong nửa chu kỳ âm, hai diode còn lại dẫn dòng, vẫn giữ cho dòng điện qua tải theo cùng một hướng.Analog Devices

Kết quả là, cả hai nửa chu kỳ của AC đều được sử dụng để tạo ra dòng DC, giúp tăng hiệu suất so với chỉnh lưu nửa chu kỳ.

2. Cách lắp diode cầu vào mạch nguồn AC-DC

📌 Sơ đồ chân tiêu chuẩn:

lua

Sao chépChỉnh sửa

~ ~

| |

D1 D2

\ /

+----+

| |

+ -

/ \

D3 D4

| |

~ ~

Hai đầu ~: nối với nguồn AC.
Đầu +: đầu ra DC dương.
Đầu -: đầu ra DC âm.

⚠️ Lưu ý khi lắp đặt:

Đảm bảo đúng cực tính để tránh hỏng mạch.
Sử dụng tụ lọc sau diode cầu để làm mượt điện áp DC.

3. Cách kiểm tra diode cầu còn tốt hay hỏng

🔧 Dụng cụ cần thiết:

Đồng hồ vạn năng có chế độ đo diode.

📝 Các bước kiểm tra:

Ngắt nguồn điện và xả tụ điện trong mạch.
Đo từng cặp diode trong cầu:
- Đặt que đỏ vào cực dương, que đen vào cực âm của diode.
- Giá trị hiển thị khoảng 0.5V đến 0.7V cho diode silicon là bình thường.
- Đảo ngược que đo, đồng hồ nên hiển thị "OL" hoặc giá trị rất lớn.

Lặp lại cho tất cả 4 diode trong cầu. Nếu bất kỳ diode nào không đáp ứng các điều kiện trên, có thể đã hỏng.

4. Các lỗi phổ biến gây cháy diode cầu

⚠️ Nguyên nhân thường gặp:

Quá dòng: dòng điện vượt quá khả năng chịu đựng của diode.
Nhiệt độ cao: thiếu tản nhiệt dẫn đến quá nhiệt.
Nguồn điện áp cao: điện áp vượt quá định mức của diode.
Lắp sai cực: nối sai cực tính gây hỏng diode ngay lập tức.

🛠️ Biện pháp phòng tránh:

Chọn diode cầu có thông số phù hợp với ứng dụng.
Sử dụng tản nhiệt nếu cần thiết.
Kiểm tra kỹ sơ đồ mạch trước khi lắp đặt.

5. Kết luận

Diode cầu là thành phần quan trọng trong các mạch nguồn AC-DC. Việc hiểu rõ nguyên lý hoạt động, cách lắp đặt và kiểm tra sẽ giúp bạn thiết kế và sửa chữa mạch hiệu quả hơn.

6. Một số mã diode cầu phổ biến và cách chọn

Mã diode cầu	Dòng tối đa (A)	Áp tối đa (V)	Loại chân	Ứng dụng phổ biến
MB6S	0.5A	600V	SMD	Adapter mini, sạc USB
KBU1010	10A	1000V	4 chân to	Nguồn biến áp 12V/24V
GBU2510	25A	1000V	Dán hoặc vít	Inverter, UPS
W10M	1.5A	1000V	Dán mini	Bo công suất thấp
DF005S	1A	50V	SMD siêu nhỏ	Thiết bị mini

📌 Mẹo chọn diode cầu:

Áp ngược tối đa ≥ 1.5 lần điện áp AC đầu vào
Dòng tối đa ≥ 2 lần dòng tải thực tế
Nếu dùng trong mạch liên tục, công suất lớn → chọn loại có lỗ bắt vít hoặc tản nhiệt

7. Khi nào nên thay diode cầu?

Diode cầu thường chết âm thầm, nhất là khi:

Bo mạch không khởi động dù nguồn vẫn vào
Có hiện tượng “kêu xẹt nhẹ” rồi mất nguồn
Đo tại đầu ra cầu chỉnh lưu thấy sụt áp bất thường (VD: 12V chỉ còn 5V)
Tụ lọc đầu ra nóng hoặc phù nhẹ – do dòng chỉnh lưu méo

✅ Dấu hiệu đo kiểm nhanh:

Đo điện áp AC đầu vào: đủ
Đo DC đầu ra: thấp hơn bình thường nhiều
Đo từng cặp chân diode trong cầu → nếu thấy dẫn cả hai chiều, khả năng chập
Nếu không dẫn chiều nào → đứt

💡 Thay diode cầu là một bước “chẩn bệnh” phổ biến nhất trong sửa mạch nguồn adapter, bếp từ, máy hàn mini.

8. Lưu ý khi thay thế diode cầu

⚠️ Gắn sai cực → mất nguồn, cháy tải ngay lập tức

Cực ~ ~: nối vào dây từ biến áp AC
Cực +: ra tụ, cấp nguồn chính
Cực –: mass hệ thống

📌 Đừng dựa vào vị trí vật lý cũ – luôn kiểm tra kỹ sơ đồ và mặt in trên bo

9. Mẹo tăng tuổi thọ diode cầu

Gắn tản nhiệt nếu dòng > 5A
Không gắn sát tụ – tránh nhiệt truyền gây phồng tụ
Dùng keo tản nhiệt hoặc ép lên khung nhôm nếu có
Dán nhãn mã linh kiện trên bo để lần sau thay dễ dàng

10. Tổng kết – Diode cầu: Trái tim mạch nguồn AC-DC

Diode cầu là “nhân vật thầm lặng” nhưng cực kỳ quan trọng. Nếu không được chọn đúng, kiểm tra kỹ và lắp chuẩn, bạn có thể “đi cả bo” chỉ vì một linh kiện nhỏ.

💡 Hãy nhớ: