Cách kiểm tra diode bị hỏng mà không cần tháo khỏi mạch

Thứ Bảy, 17/05/2025 Huỳnh Chí Diễn

Nội dung bài viết

🔁 Cách kiểm tra diode bị hỏng mà không cần tháo khỏi mạch

Mở bài: Kiểm tra diode ngay trên bo mạch – Nhanh, gọn, hiệu quả

Trong quá trình sửa chữa hoặc kiểm tra mạch điện tử, việc xác định diode còn hoạt động tốt hay đã hỏng là rất quan trọng. Tuy nhiên, tháo rời diode khỏi mạch để kiểm tra không phải lúc nào cũng khả thi, đặc biệt là với các mạch dán (SMD) hoặc mạch nhiều lớp. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm tra diode ngay trên bo mạch một cách nhanh chóng và chính xác.

1. Chuẩn bị trước khi kiểm tra

Ngắt nguồn điện: Đảm bảo mạch không còn điện áp để tránh nguy hiểm và sai số khi đo.
Xả tụ điện: Dùng điện trở hoặc tua vít có điện trở cao để xả điện các tụ lớn, tránh ảnh hưởng đến kết quả đo.
Chuẩn bị đồng hồ vạn năng: Sử dụng đồng hồ vạn năng có chức năng đo diode hoặc đo điện trở.flukestore.vn+1Vuidulich.vn+1

2. Cách kiểm tra diode bằng đồng hồ vạn năng

2.1. Sử dụng chế độ đo diode

Bước 1: Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo diode (ký hiệu mũi tên tam giác).
Bước 2: Đặt que đỏ vào cực dương (anode), que đen vào cực âm (cathode) của diode.Hiokivn.com
Bước 3: Quan sát giá trị hiển thị:
- Nếu giá trị khoảng 0.6V đến 0.7V (đối với diode silicon) hoặc 0.2V đến 0.3V (đối với diode germanium), diode hoạt động tốt.Vuidulich.vn
- Nếu hiển thị OL hoặc không có giá trị, diode có thể bị hở mạch.flukestore.vn+1Vuidulich.vn+1
Bước 4: Đảo ngược que đo:
- Nếu hiển thị OL hoặc không có giá trị, diode hoạt động tốt.flukestore.vn
- Nếu hiển thị giá trị nhỏ, diode có thể bị chập mạch.

2.2. Sử dụng chế độ đo điện trở

Bước 1: Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo điện trở (thang đo x1 hoặc x10).Vuidulich.vn+1flukestore.vn+1
Bước 2: Đặt que đỏ vào cực dương (anode), que đen vào cực âm (cathode) của diode.Hiokivn.com
Bước 3: Quan sát giá trị hiển thị:Hiokivn.com+1Vuidulich.vn+1
- Nếu giá trị điện trở thấp (vài trăm ohm), diode hoạt động tốt.Hiokivn.com
- Nếu giá trị điện trở rất cao hoặc vô cực, diode có thể bị hở mạch.
Bước 4: Đảo ngược que đo:Vuidulich.vn
- Nếu giá trị điện trở cao hoặc vô cực, diode hoạt động tốt.
- Nếu giá trị điện trở thấp, diode có thể bị chập mạch.

3. Lưu ý khi kiểm tra diode trên mạch

Ảnh hưởng của các linh kiện khác: Kết quả đo có thể bị ảnh hưởng bởi các linh kiện khác nối song song hoặc nối tiếp với diode.
Kiểm tra nhiều lần: Nên đo nhiều lần và ở các điểm khác nhau để đảm bảo kết quả chính xác.
So sánh với diode tương tự: Nếu có thể, so sánh kết quả đo với một diode tương tự còn hoạt động tốt.

Kết luận

Việc kiểm tra diode ngay trên bo mạch giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình sửa chữa và bảo trì mạch điện tử. Bằng cách sử dụng đồng hồ vạn năng và tuân thủ các bước hướng dẫn trên, bạn có thể xác định nhanh chóng tình trạng của diode mà không cần tháo rời khỏi mạch.

4. Mẹo xác định diode chết âm thầm trên bo mạch

Có những trường hợp diode không chập, không hở rõ ràng – nhưng mạch vẫn hoạt động chập chờn, yếu dòng hoặc reset liên tục. Khi đó:

📌 Dấu hiệu nhận biết:

Nguồn đầu ra bị sụt áp nhẹ (VD: 12V chỉ còn 10.5V)
Diode hơi nóng, nhưng không đến mức nổ
Đo vẫn thấy áp rơi, nhưng dòng tải thực tế bị yếu

✅ Cách xác minh:

Dùng đồng hồ kẹp dòng để đo dòng đi qua diode trong lúc hoạt động
So sánh với dòng thiết kế (lấy từ datasheet hoặc tính tải)
Nếu dòng thấp hơn nhiều → khả năng diode rò, yếu dòng

🧪 Bạn có thể hàn thêm 1 diode tương đương song song để test nhanh → nếu mạch ổn hơn → xác nhận diode cũ đã “mất sức”

5. Cách kiểm tra diode Zener không tháo rời

Với diode Zener, việc đo trực tiếp khó chính xác vì:

Nó chỉ dẫn khi áp ngược > áp Zener (VD: 5.1V, 12V, 18V…)
Dòng đo của đồng hồ không đủ làm Zener “bật”

✅ Mẹo test trên mạch:

Cấp nguồn cho mạch
Dùng đồng hồ đo điện áp 2 đầu diode
Nếu thấy áp ổn định gần đúng với giá trị zener → diode vẫn còn hoạt động
Nếu áp lệch nhiều (quá thấp hoặc bằng nguồn cấp) → diode có thể đứt hoặc chập

📌 Lưu ý: Nên kiểm tra với tải đang hoạt động, để đo đúng thực tế

6. Những lỗi dễ gặp khi đo diode trực tiếp trên bo

Lỗi thường gặp	Hậu quả	Cách khắc phục
Không xả tụ → đo sai kết quả	Đo thấy dẫn dù diode hỏng	Luôn xả tụ trước khi đo
Dây đo tiếp xúc không chắc	Hiển thị giá trị sai lệch	Gắn đầu que chắc chắn, đo lại
Không đảo chiều khi đo	Đánh giá sai tình trạng diode	Luôn đo cả 2 chiều
Diode nối song song tụ / mạch phức tạp	Kết quả nhiễu	Gỡ 1 đầu tụ hoặc so sánh nhiều điểm

7. Một số ví dụ diode “chết thầm” nhưng rất thường gặp

🔧 Mạch nguồn 12V sụt còn 10.5V – không rõ nguyên nhân

Kiểm tra diode xung FR107 → đo vẫn thấy áp rơi 0.5V
Nhưng dòng tải không lên đủ → thay mới → nguồn trở lại 12V

📌 Kết luận: Diode đã rò nhẹ – chỉ khi tải cao mới bộc lộ

🔧 Mạch sạc pin dùng diode Schottky SS14 – sau 3 tháng không sạc đủ

Đo thấy áp đầu ra đúng, nhưng dòng sạc chỉ đạt 200mA thay vì 1A
Kiểm tra diode vẫn “có vẻ sống”, nhưng thay bằng SS24 → dòng lên chuẩn

📌 Lỗi điển hình với Schottky: dễ bị rò khi quá nhiệt – hiệu suất sụt dần

8. Tóm tắt nhanh: 6 bước kiểm tra diode mà không cần tháo

✅ 1. Ngắt nguồn, xả tụ
✅ 2. Chuyển đồng hồ sang đo diode
✅ 3. Đo chiều thuận → áp rơi 0.2–0.7V
✅ 4. Đo chiều ngược → không dẫn
✅ 5. Quan sát tải thực tế nếu cần
✅ 6. So sánh với diode tương đương nếu nghi ngờ

Kết luận – Diode không cần tháo vẫn đo được, nếu biết mẹo

Trong thực tế sửa mạch, bạn không thể lúc nào cũng tháo linh kiện ra để kiểm tra. Việc đo và chẩn đoán diode trực tiếp trên bo là kỹ năng cực kỳ quan trọng, giúp: